اقسام نماز_ نماز های یومیه

به نام خدا

آنچه در زیر می‌آید، مجموعه درس‌های احکام نماز(دروس ۲۷ تا ۵۷) از جلد اول «رساله‌ی آموزشی»احکام و مسائل شرعی است که مطابق با فتاوای حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای مدظله‌العالی تهیه، تنظیم و منتشر شده است.

دفتر استفتائات حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای این رساله‌ی آموزشی را تأیید و عمل به آن را مجزی اعلام کرده است.

• اقسام نمازها

 نماز های واجب و مستحب

 

نمازهای واجب:

      نمازهای یومیه

      نماز طواف خانه‌ی خدا که پس از طواف خانه‌ی کعبه گزارده می‌شود.

      نماز آیات که در هنگام پدید آمدن خورشید و ماه گرفتگی و زلزله و امثال آنها خوانده می‌شود.

 نماز میت که بر مرده خوانده می‌شود. 

نماز قضای پدر و مادر که بر پسر بزرگتر واجب است.

نمازی که به واسطه‌ی نذر و عهد و قسم یا به واسطه‌ی اجاره واجب شده است.

• نمازهای مستحب، مثل نافله‌های شبانه روزی.

• توجه:

 نماز‌های مستحبی بسیار است و آنها را «نافله» گویند و از میان نمازهای نافله، نافله‌های شبانه‌روزی بیشتر سفارش شده است.

 

•  نوافل یومیه

۱. با هر یک از نمازهای پنجگانه‌ی شبانه‌روزی یک نماز مستحبی هست که آن را نافله‌ی آن نماز گویند. خواندن این نافله‌ها بسیار مهم است و ثواب و اجر زیاد برای آن ذکر شده است. علاوه بر اینها مستحب است در ثلث آخر شب، نافله‌ی شب بخواند. این نماز هم دارای خواص معنوی بسیار است و شایسته است بر آن مواظبت شود.

۲. نافله‌های‌شبانه‌روزی

      ۱. نافله‌ی ظهر: هشت رکعت قبل از نماز ظهر.

      ۲. نافله‌ی عصر: هشت رکعت قبل از نماز عصر.

      ۳. نافله‌ی مغرب: چهار رکعت بعد از نماز مغرب.

      ۴. نافله‌ی عشا: دو رکعت بعد از نماز عشا که نشسته خوانده می‌شود.

      ۵. نافله صبح: دو رکعت قبل از نماز صبح.

      ۶. نافله‌ی‌شب: یازده‌رکعت از نصف شب تا اذان صبح و بهتر در ثلث آخر شب.

• توجه:

 چون دو رکعت نافله‌ی عشا، یک رکعت حساب می‌شود، مجموع نافله‌های شبانه‌روزی سی و چهار رکعت (دو برابر تعداد رکعتهای نمازهای واجب) خواهد بود.          

۳. خواندن نافله‌ی ظهر و عصر پس از ادای نماز ظهر و عصر و در وقت نافله بنابر احتیاط (واجب) باید به قصد قربةً الی الله، بدون قصد ادا و قضا به جا آورده شود.

۴. نماز شب یازده رکعت است. هشت رکعت آن که به صورت دو رکعتی دو رکعتی خوانده می‌شود نماز شب نام دارد، و دو رکعت آن نماز شفع است که مانند نماز صبح خوانده می‌شود، و یک رکعت هم نماز وتر نام دارد که در قنوت آن استغفار و دعا برای مؤمنین و طلب حاجات از خداوند منان به ترتیبی که در کتاب‌های ادعیه ذکر شده، مستحب است.

۵. در نماز شب، سوره و استغفار و دعا به عنوان جزئیت شرط نیست، بلکه‌کافی‌است که در هر رکعت بعد از نیت و تکبیرةالاحرام، سوره‌ی‌حمد قرائت شود و اگر خواست بعد از قرائت حمد، یک سوره از سوره‌های قرآنی را هم قرائت کند و رکوع و سجود و ذکر آنها و تشهد و سلام به‌جاآورد.

۶. در نماز شب، در تاریکی خواندن و مخفی کردن از دیگران شرط نیست، اما ریا هم در آن جایز نیست.

 

• توجه:

 نافله‌ها را باید دو رکعت دو رکعت خواند، مگر نماز وتر را که یک رکعت است، بنابراین خواندن نماز شب به صورت دو نماز چهار رکعتی و یک رکعتی و یک نماز وتر صحیح نیست.

 نافله‌ها را می‌تواند نشسته بخواند، ولی ایستاده بهتر است.

 در سفر، نافله‌های ظهر و عصر و عشا ساقط است و نباید خوانده شود.

 هر یک از نافله‌های شبانه‌روزی، دارای وقت معینی است که در رساله‌های مفصل ذکر شده است.

 

 اهمیت نمازهای یومیه
۱. نمازهای روزانه‌یی که در پنج نوبت خوانده می‌شودد از واجبات بسیار مهم شریعت اسلامی بوده و بلکهه ستون دین است، و ترک یا سبک شمردن آن شرعاً حرام و موجب استحقاق عقاب است.
۲. نماز در هیچ حالی ترک نمی‌شود حتی در حال جنگ،، بنابراین رزمنده‌یی که در جبهه به علت شدت درگیریی قادر بر قرائت فاتحه یا سجده و یا رکوع نباشد، باید به هر نحوی که برایش امکان دارد نماز بخواند، و اگر قادر بر انجام رکوع و سجده نیست، ایما و اشاره به جای رکوع و سجود کافی است.

 تعداد نمازهای یومیه

• نمازهای واجب یومیه

۱. نماز صبح:  دو رکعت.
۲. نماز ظهر:  چهار رکعت.
۳. نماز عصر:  چهار رکعت.
۴. نماز مغرب:  سه رکعت.
۵. نماز عشا:  چهار رکعت.

توجه:
 در سفر، نمازهای چهار رکعتی (ظهر و عصر و عشا) دوو رکعت خوانده می‌شود، خصوصیات و احکام آن خواهدد آمد ان‌شاء الله تعالی.

 اوقات نمازهای یومیه

  وقت نماز صبح
۱. وقت نمازصبح از هنگام طلوع فجر تا طلوع آفتابب است.
۲. معیار شرعی در مورد وقت نماز صبح، فجر صادقق است (نه کاذب)، و احراز آن موکول به تشخیص مکلف است.
۳. فرقی بین شبهای مهتابی و غیر مهتابی در طلوعع فجر (وقت فریضه‌ی صبح) نیست، هر چند احتیاط درر این زمینه خوب است.
۴. مقتضی است که مؤمنین محترم «ایدهم الله تعالی» جهت رعایت احتیاط در مورد وقت نماز صبح، حدودد پنج الی شش دقیقه بعد از اذان صبح از رسانه‌ها شروع به ادای فریضه‌ی صبح نمایند.
۵. ملاک طلوع خورشید (پایان وقت نماز صبح) دیدنن آن در افق مکان نمازگزار است نه رسیدن نور آن برر زمین.

وقت نماز ظهر

وقت نماز ظهر از اول ظهر (یعنی هنگامی که سایه‌ی هر چیزی پس از آن که بر اثر بالا آمدن آفتاب کاملاً کوتاه شد مجدداً به طرف مشرق شروع به زیاد شدن کند) است تا هنگامی که فقط به قدر نماز عصر تا غروبب آفتاب وقت باقی مانده است.

    وقت نماز عصر
وقت نماز عصر از هنگامی است که به قدر خواندن نماز ظهر، از ظهر گذشته تا غروب آفتاب.

    وقت نماز مغرب
وقت نماز مغرب از هنگامی است که سرخی بعد از غروب آفتاب که از طرف مشرق بالا می‌آید زائل شود تا هنگامی که فقط به قدر نماز عشا تا نیمه شب مانده است.
توجه:
 فاصله‌ی زمانی بین غروب خورشید و زوال حمره‌ی مشرقیه (از بین رفتن سرخی طرف مشرق بعد از غروب آفتاب) با اختلاف فصل‌های سال تفاوت می‌کند.

    وقت نماز عشا
وقت نماز عشا از هنگامی است که به قدر خواندن نماز مغرب از اول وقت گذشته است تا نیمه شب.
توجه:
 احتیاط (واجب) آن است که برای نماز مغرب و عشا وو مانند اینها شب را از اول غروب تا اذان صبح حسابب کنند، بنابراین تقریباً یازده ساعت و یک ربع بعد از ظهر شرعی آخر وقت نماز مغرب و عشا است.

 

 

منبع: رساله ی آموزشی|احکام نماز

farsi.khamenei.ir